Tempo

Onder het tempo wordt in de muziek de snelheid verstaan waarmee een muziekstuk gespeeld wordt. Ter aanduiding van het tempo worden Italiaanse termen gebruikt, zoals allegro, vivace, presto en dergelijke, waarmee globaal het tempo bepaald is. Voor een nauwkeuriger aanduiding wordt de duur van een bepaalde noot vastgelegd, door verwijzing naar de metronoom. Meestal komt de snelheidsaanduiding met een metronoomcijfer overeen met de teleenheid van demaatsoort, en is de Italiaanse tempoaanduiding gerelateerd aan dat pulsgevoel.

In oude Europese muziekstukken stond veelal een aanduiding als tempo giusto ofwel het juiste tempo. Later gebruikten componisten ter aanduiding van het tempo een reeks Italiaanse termen, waarmee het te spelen tempo al iets meer duidelijk werd. Weer later, na de uitvinding van de metronoom, werd het gebruikelijk het tempo aan te geven met een metronoomaanduiding. Men noteerde een noot met daarachter een getal dat aangeeft hoeveel van deze noten per minuut gespeeld moeten worden. Ook schreef men wel: MM 100, als afkorting van Maelzels metronoom 100, aangevend dat men de metronoom op 100 tikken per minuut moest instellen. Afhankelijk van de maatsoort is dan het tempo bepaald.

Een andere maat voor het tempo, die vooral in moderne muziekgenres zoals dance wordt gebruikt, is het aantal beats per minute. Hiphopgebruikt typisch tempi tussen 85 en 120 BPM terwijl dit bij house eerder 110-140 is. Twee nummers vlekkeloos in elkaar laten overlopen door de tweede plaat te versnellen/vertragen totdat die dezelfde BPM heeft als de plaat ervoor heet beatmixing.

RITME

Ritmeen specifieke herhaling (in bijvoorbeeld de tijd  of de ruimte) door middel van accenten, die een zeker patroon of regelmaat vertonen. Het is een belangrijk aspect van muziek, kunst, architectuur, film, dans, veel poezie, esthetiek in het algemeen, maar ook van het dagelijks leven (dag- en jaarritme), het aanleren van nieuwe kennis en vaardigheden, van reclameteksten en hypnotisch taalgebruik. Ritme zorgt voor een ervaring van herkenning, rust en overzicht.

In de muziek is het ritme een van de middelen die de componist bij het componeren van muziek tot zijn beschikking heeft. Andere middelen zijn: het metro, het tempo, de dynamiek, het timbre, de harmonie, het toonstelsel, de instrumentatie, en de melodie.

In muziek is het ritme doorgaans in overeenstemming met een maatsoort. De snelheid van een ritme wordt niet het tempo genoemd, het tempo wordt namelijk bepaald aan de hand van het metrum of maat, maar het ritme kan wel het tempo duidelijk maken, daar het het metrum kan voorzien van hoorbare pulsen. Indien het ritme zodanig gebruikt wordt dat het metrum niet meer herkend wordt, spreken we van zwevende ritme. Een bijzondere vorm van ritme is syncopatie. Een syncope is een ritmisch of melodisch accent dat niet samenvalt met de tel van een maat, maar juist ervoor of erna wordt gespeeld.

Ritme, maat, maatsoort en metrum zijn hoewel sterk verwant, toch verschillende begrippen, die wel door elkaar gebruikt worden. Metrum behelst de puls of 'hartslag' binnen een tempo, terwijl het ritme op organische wijze kan zorgen voor variatie in tijdsduren van de tonen binnen de gegeven puls.

Verschillende muziekgenres gebruiken verschillende ritmes. De meeste westerse muziek maakt gebruik van divisieve ritmes, resulterend in regelmaat. In veel niet-westerse en balkanmuziek worden vaak additieve ritmes gebruikt, resulterend in onregelmatige zinslengten en ritmes. Een voorbeeld is het 'ask'-ritme, waarbij afwisselende groepjes van twee en drie tonen onregelmatig achter elkaar worden geaccenteerd. De meeste westerse klasieke muziek gebruikt eerder eenvoudige ritmes in maatsoorten  zoals 4/4 of 3/4.

De drummer  ofpercussonistt leidt het metrum en ritme in een band.

Ritme kan ook visueel worden ervaren, zoals bij het zien van een film (beeldritme), of een veranderend patroon.

Een bekende groep die bijna alleen met ritme speelt is de Amerikaanse slagwerkgroep Stomp. Deze groep verzint complexe ritmestructuren, die de bandleden met allerlei 'waardeloze' voorwerpen ten uitvoer brengen.

Melodie

Melodie wordt in de muziek een karakteristieke opeenvolging van tonen verstaan , dat wil zeggen van toonhoogten en toonduren, die in combinatie met het ritme een bepaalde muzikale gestalte vormt. Een melodie is een soort muzikale gedachte met een specifiek karakter en met een duidelijk begin en eind. Beschouwt men, los van het ritme, enkel de intervallen van een melodie dan spreekt men van het 'melos'